Adölesanlarda anemi

Dünya Sağlık Örgütü 10-19 yaş grubu arasını adolesan dönem olarak tanımlamaktadır. Çocukluk çağında mental ve fizik gelişim üzerinde olumsuz etkisi olması nedeni ile anemi önemli bir sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir.

Ancak adolesan dönem hastaları çocuk hekimlerine çok sık başvurmadığından aneminin tespiti ve tedavisi gecikebilmekte ve hastalar ağır anemi tablosu ile başvurabilmektedir. Adolesan dönemde çocukların yetersiz ve dengesiz beslenmeleri sonucunda vitamin (A, B6, B12, C vitamini, Folik asit) ve kalsiyum, demir ve çinko alımları belirgin derecede azalır.

Bu dönemde demir dengesini etkileyen nedenlerin başında diyetle alınan demirin miktarı gelir. Vejetaryanlık eğilimi, ayak üstü beslenmenin artması, atıştırmalık yiyeceklerin sık tüketilmesi demir alımını azaltan başlıca nedenlerdir. Ayrıca büyüme hızının arttığı durumlarda demir emilimi de artar. Kas kitlesi erkeklerde daha fazla olduğundan erkeklerde demir ihtiyacı daha fazladır. Kızlarda ise menarş ile gerçekleşen kan kayıpları demir emilimini arttıran ancak demir dengesini olumsuz etkileyen önemli bir etmendir. Menoraji durumu demir eksikliği anemisi  riskini arttırır.

Demir Eksikliği Anemisi  çocuk ve adolesanlarda bilişsel ve davranış testlerini olumsuz yönde etkilemektedir. Çocukluk çağında B12 vitamin eksikliği tanısı konulması, tedavi edilmesi önemlidir. Tedavi maliyeti düşük olmasına rağmen tedavide gecikme derin anemi, geri dönüşümsüz ciddi nörolojik hasar gibi ciddi komplikasyonlara neden olmaktadır. Adolesan yaş grubunda anemi en sık hızlı büyüme ve diyette yetersiz alım nedeni ile gelişmekte olup, beslenme ile ilişkili anemi toplumumuzda sık görülmektedir. Sosyoekonomik koşulların ülkemizde giderek daha kötüye gitmesi de kişinin yetersiz alımını derinleştirmektedir.

En sık saptanan anemi besinsel anemidir. Besinsel anemi, bir veya birkaç besinin eksikliği ile kanda hemoglobin konsantrasyonunun anormal derecede düşük saptandığı bir durumdur. Besinsel anemi en sık demir eksikliğine bağlı olmakla birlikte B12 vitamini, folat, çinko, bakır gibi vitamin ve minerallerin eksikliğine bağlı olabilir. Son 20 yılda demir eksikliği önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Dünya nüfusunun %30’u, çoğunlukla demir eksikliğine bağlı olmakla beraber, anemiktir. Demir eksikliği; kanama ve paraziter infeksiyonlar sebebiyle de gelişebilir. Anemi gelişiminde sosyoekonomik faktörlerin de büyük payı vardır.

Kaynakça: 
1-World Health Organization. The second decade: improving adolescent health and development programme brochure. Geneva: WHO, Department of Child and Adolescent Health and Development 1998. 

2-  Bahar A, Karademir F, Aral YZ, Göçmen İ, Gültepe M. Çocuklardaki demir eksikliğinin tespitinde serum demiri ve eritrosit çinko protoporfirin/hem oranının yeri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2003; 46: 24-9.