Hacı Baba Dağı Yazıtlarının Sırları Çözüldü

---

---

---

---

Tarihte birçok medeniyete yaşam alanı olmuş Hacı Baba Dağı’nın değişik bölgelerinde bulunan yazıtlar kitap haline getiriliyor.

Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi’nden Arkeoloji bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Alkan ve tarih bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Kurt, ortaklaşa hazırladıkları ‘Hacı Baba Dağı’ isimli kitapla İsauria bölgesinde epigrafik ve eski çağ araştırmasına imza attılar.

Güney Cephesi Araştırıldı

Önceki yıllarda uzmanlar tarafından yapılan Hacı Baba Dağı’nın kuzey cephesi çalışmalarının Karasınır, Güneydağ, Gürağaç, Gödelesin, Çürük Ümmü Ören, Akarköy, Özyurt, Kazım Karabekir ve Yollarbaşı yerleşkelerini kapsadığını belirten Yrd. Doç. Dr. Mehmet Alkan, hazırladıkları eserin Hacı Baba’nın güney bölgesini kapsadığını söyledi. Karaköy ve Manyan köylerinin de içinde olduğu çalışmanın merkezinde Masdat köyü yer alıyor. Öğretim üyesi Alkan, eserin oluşum noktasında ilk fikrin ‘Masdat-Muratdede’ olduğunu, ancak sonradan konseptin genişletildiğini söyledi.

Önemli 4 Yazıt

Henüz basım aşamasında olan Hacı Baba Dağı kitabına dair haber sitemize açıklamalarda bulunan Yrd. Doç. Dr. Mehmet Alkan; Masdat’daki yazıtlar arasında dört tanesi çok önemli, bunlar askeri yazıtlar. Bunlardan biri emekli bir askere ait yazıt, bir başka emekli asker yazıtı Karaköy bölgesinden ele geçti. Bu yazıtta Nestor isminde emekli bir asker ki bunlara Dublikarius deniliyor, yani ordudaki başarısından dolayı çift maaş alan emekli asker. Bir başka yazıt yine o Masdat’ın çıkışında Gelen Geysi isimli çeşmenin duvarında kullanılmış yine bir askere ait yazıt. Dördüncü yazıt ise kitabımızın kapak resmi yaptığımız ve Masdat’ta bir evin duvarında kullanılmış Mezopotamya’daki lejyon komutanı Flavius yazıtı.

Masdat Stratejik Bölge

Bu yazıtlar bize, Masdat’taki bu yerleşim yeri Roma’nın bu bölgeyi idare etmesindeki politikasına dair bilgi sağlıyor. Çünkü İsauria bölgesi yani kabaca tarif edersek ortasından Göksu nehrinin geçtiği Göksu Vadisi. Bu bölgenin kontrolü oldukça zor idi, özellikle milattan sonra 4. Yüzyılda çeşitli ayaklanmalar, isyanlar baş göstermişti. Dolayısıyla Roma gördüğümüz kadarıyla bu bölgenin kontrolünü sağlamak için askeri anlamda önemli yatırımlar ve politikalar izlemiş. Bunlardan birisi Selevkia’da şimdiki adıyla Silifke’de bir askeri garnizon içerisinde 1. İsauria, 2. İsauria, 3. İsauria şeklinde 3 tane lejyon bulundurmasıydı.

Lejyon Flavius Masdat’tan Çıkmış

Ve ayrıca bölgeden Roma ordusuna gitmiş başka asker yazıtları da biliyoruz. Masdat’ın 20 Km güney batısında Dülgerler’de çok sayıda mezar yazıtı var ve içlerinde emekli asker yazıtları mevcut. Dolayısı ile bu İsauria’nın kuzeyinden Roma ordusuna asker gitmiş, hatta Masdat’tan Flavius gibi bir lejyon komutan çıkmış. Masdat’ı incelerken dikkatimizi çeken şu oldu, daha önceden araştırması yapılan Hacı Baba’nın kuzey cephesindeki yazıtları da okuduk. Ve orada da emekli asker yazıtları olduğunu gördük, mesela Filavia Firma lejyonunun askeri var, sonra 4. Lejyonun askeri var, Dakya’da askeri hizmette bulunmuş ordu mensubu var.

Manyan’da Asker Kriskus

Dolayısıyla Hacı Baba Dağı civarının güneyinde Masdat, kuzeyindeki Özyurt, Akarköy gibi yerleşimlere emekli askerlerin yerleştirildiğini söyleyebiliriz. Yine o bölgeden Manyan’da Kriskus isminde bir asker yazıtı var. Tüm bu bilgiler bize gösteriyor ki Roma ordusunda 20-25 yıl görev yaptıktan sonra emekli olan askerler belirli bölgelere yerleştiriliyor. Tabi bu yerleşimin rast gele bir durum olmadığını da anlıyoruz. Çünkü İsauria bölgesinde hem elverişli tarım arazileri var hem İkonion’dan (Konya) Laranda’ya (Karaman) geçen yol Hacı Baba’nın kuzeyinden geçiyor.

Dolayısı ile Hacı Baba, Milattan sonra 4. Yüzyılda sorunlu bölge olan İsauria’nın kuzeyinde gerek yol geçitleri gerekse bölge kontrolü açısından önemli bir yer. Bu nedenle emekli askerler bu bölgelere yerleştiriliyor. Hacı Baba Dağı’ndaki asker yazıtları genellikle böyle kırsal yerleşim yerlerinden ele geçiyor. Yani İsauria’nın kent merkezlerinden değil. Galiba Roma ordusu kırsal kesimdeki insanları orduya alarak onlara bir meslek edindirmiş oluyor ve statü kazandırıyor. Ve bu sayede bu insanlar eşkıyalık, isyana karışma gibi yasa dışı yollara sapmalarının önüne geçmiş oluyor. Birde bölge insanı karakteristik olarak zaten savaşçı bir halk’’ şeklinde konuştu. Kitap yayınlandığı andan itibaren adından sıkça söz ettireceğe benziyor.

Özel Haber / Karamanca.net / Be. Ra